جلسه شورای علمی همایش «دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» با حضور شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما
....
به گزارش روابط عمومی دانشکده دین و رسانه، سومین جلسه شورای علمی همایش «دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» با حضور شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما برگزار شد.
کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه در ابتدای جلسه ضمن خوشامدگویی به اعضای شورای علمی، از ارسال 299 چکیده به دبیرخانه همایش خبر داد و با تقدیر از زحمات دبیران این همایش، تعداد بالای چکیده‌های ارسالی را یک دستاورد دانست.
عیسی زارعی دبیر اجرایی همایش تصریح کرد: 264 چکیده از طریق وبسایت همایش ارسال شده و حدود 35 چکیده نیز از طریق تعامل دبیر علمی همایش با اساتید دیگر، از ایشان اخذ شده است. علی رغم فرصتی که هنوز برای ارسال مقالات تا بیستم بهمن ماه باقی است، تاکنون 45 عنوان متن کامل مقاله دریافت شده است
وی تصریح کرد: پیش‌نشست‌هایی با عناوین مبانی فقهی تعاملات انسانی در متاورس، طراحی و مدیریت دینی سکوهای فضای مجازی: الزامات و مسائل، فلسفه ارتباطات میان‌فرهنگی از منظر قرآن در نسبت با فضای مجازی، تلویزیون‌های تعاملی؛ تحول مصرف رسانه ای و گسترش اوقات فراغت، فضای مجازی و سبک زندگی اخلاقی و راهکارهای آموزش دینی با رسانه‌های دیجتال تاکنون برگزار شده است و موضوعاتی همچون مواجهه اجتماعات شیعی با رسانه‌های نوین، الزامات تقلید یا ابداع در تولید برنامه‌های دینی در فضای مجازی، تعاملات مجازی و بازاندیشی عقیدتی در رسانه‌های نوین، عمومی‌سازی اطلاعات کاربران در شبکه‌های اجتماعی از منظر دینی، هوش مصنوعی؛ فرصت ها و چالش های دینداران در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری است.
مدیر پژوهش دانشکده دین و رسانه از برگزاری نشست‌های مشترک با مراکزی همچون پژوهشکده باقرالعلوم، اداره کل پژوهشهای اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها و دانشگاه سوره خبرداد و تأکید کرد: کتاب «اخلاق در رسانه‌های نوین» و «راهنمای مطالعاتی دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» در دست تألیف بوده و کتاب «دین دیجیتال» و «کاربست تفکر نقادانه در رسانه‌های نوین» نیز در مسیر ترجمه است. وی در پایان از تدوین ویژه نامه برای همایش و برنامه ریزی برای دیدار اعضای شورای علمی همایش با مراجع و علما خبر داد.
در ادامه جلسه، محسن کرمی دبیر علمی همایش به سخن پرداخت و در پیشنهاداتی به عنوان نشست های تخصصی اظهار داشت: می‌توان مباحث رسانه ای vodها، سبک زندگی و رسانه‌های نوین، اخلاقیات و رسانه‌های نوین، مناسک و شعائر، بازی‌های رایانه ای، ارتباط علم و رسانه‌های نوین، اخلاق علم و همچنین نظریه‌های علمی را به بحث گذاشت.
حجت الاسلام لیراوی مدیر کل پژوهش های اسلامی رسانه با اشاره به اینکه برگزاری همایش های علمی‌کار مشکلی است، به همکاری با حوزه علمیه در همایشی مرتبط با هوش مصنوعی توصیه کرد و در پایان خاطرنشان کرد: به داوران توصیه می‌کنم که در ارزیابی مقالات کیفیت را فدای کمیت نکنند.
حجت الاسلام علی نهاوندی استاد درس خارج حوزه علمیه، یکی از اهداف برگزاری همایش ها را ارائه راهکار های مؤثر برای پیشبرد حوزه‌های دانشی دانست و تأکید کرد: دانشکده دین و رسانه واسطه ای میان حوزه و رسانه بوده و یکی از اهداف جدی «همایش دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» طرح مسائل مرتبط به این رسانه‌ها در بدنه حوزه و حوزویان است؛ باید بستری را فراهم کنیم که به حیطه نقد نظریات رایج به صورت فعالانه وارد شویم و به صورت جدی بدنه حوزه را درگیر موضوع کنیم.
وی ادامه داد: رویکرد حل مسأله بسیار مهم است و همه همایش ها باید نگاه به آینده داشته باشند؛ لازم است به مقالات جهت دهیم که از رویکردهای انتزاعی فاصله گرفته و به مسائل میدانی توجه کنند. لازم است در نشست های تخصصی اختتامیه همایش، نقد پشتوانه‌های نظری رسانه‌های نوین مد نظر قرار گیرد.
وی همچنین در پیشنهاداتی از ایجاد دبیرخانه دائمی دوسالانه همایش «دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» سخن گفت و ادامه داد: لازم است کمیته نهادهای حوزوی تشکیل شود تا بتوان این مباحث را به نهادها و بدنه حوزه کشاند. ورود به دانش های نوین نیاز به برگزاری کارگاه‌ها دارد که می‌توان در حاشیه این همایش کارگاه و آزمایشگاه‌های مرتبط را داشته باشیم. در مجله فقه و اجتهاد، آمادگی داریم ویژه نامه فقه رسانه‌های نوین را برای مجموعه تنظیم کنیم.
سیدمحمدعلی دیباجی دانشیار دانشگاه تهران، در این نشست با تقدیر از تبلیغات صورت گرفته از همایش، به ایجاد ادبیات علمی‌به واسطه آثار علمی ارائه شده تأکید کرد.
علی اصغر کیا رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه همکاری این دانشکده با همایش «دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» مورد استقبال اساتید و دانشجویان قرار گرفت، اظهار داشت: یکی از همایش های معتبر دنیا در حوزه علم ارتباطات که سابقه ای 50 ساله دارد، در همایش سال جاری خود به تأثیرات فرهنگی رسانه‌های نوین پرداخته است که نشان از اهمیت مباحث این رسانه‌ها دارد؛ پرداخت به مسائل فرهنگی و دین و رسانه‌های نوین توسط دانشگاه صداوسیما جای تقدیر دارد. وی در ادامه با تأکید بر ضرورت هم افزایی بین مجموعه‌های علمی در خصوص مطالعات رسانه‌های نوین از انجام پژوهش در خصوص هویت بازنمایی هویت نوجوان ایرانی در اینستاگرام خبر داد.
در ادامه طهماسبی، رئیس پژوهشکده سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری رسانه بیان داشت: لازم است به حوزه اصلی پلتفرم ها در این همایش توجه شود و به رابطه این سکوها با مؤلفه‌های برنامه سازی نیز پرداخته شود. امیدوار هستیم بتوان ادبیات محکم و درستی در زمینه رسانه‌های نوین ایجاد کنیم. وی با بیان اینکه مؤلفه‌های رسانه‌های نوین را مطرح نمی‌کنیم، اظهار داشت: باید بدانیم این رسانه‌های چه مؤلفه‌هایی دارند که دین می‌تواند روی آن تأثیر بگذارد؛ لازم است از طریق ساترا با پلتفرم ها ارتباطی داشته باشیم تا بتوانیم قدرت همایش را از منظر مطالعات میدانی بالا ببریم.
علیرضا پویا، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و رئیس سابق دانشکده دین و رسانه، حضور دکتر اسفندیاری در شورای علمی همایش را برای دانشگاه قابل اهمیت دانست و تأکید کرد: در جهان امروز شاهد سرعت تحول فناوری هستیم اما این سرعت نباید فکر ما را درگیر کند و به مسائل بنیادی وحیانی توجه نکنیم؛ سرعت تحول نوعی هوشمندی را احتیاج دارد که از لحاظ محتوا به روز شویم و به دقت پیش برویم. یکی از کمبودهای اساسی ما نظریه‌ها و راهکارهای مبتنی بر نظریه‌ها هستند که متأسفانه نظریات موجود مبنای وحیانی ندارند.
وی ادامه داد: باید به این رویکردها توجه کنیم و مبانی خود را با نگاه دینی تقویت کنیم. منابع کاربردی در این زمینه برای اداره حوزه‌های حاکمیتی ضعیف است و این همایش در کنار توجه به عرصه‌های دیگر می‌تواند کارساز باشد. لازم است به نیازهای روز و عملیاتی توجه کنیم؛ در دیدار اخیر رهبری با ائمه جمعه مبحثی بسیار مهم مطرح شد که ائمه جمعه باید مخاطب شناسی، نیازسنجی و فهم و ادراک مخاطب را در مواجهه با مردم مورد توجه قرار دهند. وقتی بدون در نظر گرفتن شرایط ادراکی مخاطبان در قالب نماز جمعه نمی‌توان ارتباط برقرار کرد، به طریق اولی در رسانه‌هایی با جمعیت 20 میلیونی به مخاطب شناسی احتیاج است.
اصغر فهیمی فر استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه لازم است بین مدیوم تلویزیون و مدیوم رادیو با رسانه‌های نوین ارتباط برقرار کرد و از بعد زیبایی شناسی مطلب ارائه داد، تصریح کرد: در حوزه تولید برنامه‌های مذهبی ابداعات زیبایی شناختانه نداریم؛ اروپایی‌ها در مصرف خودشان پلتفرم های جدید می آورند اما چرا تلویزیون هنوز یک ژانر مذهبی ابداعی وجود ندارد. متأسفانه رادیو چیزی ندارد و لازم است رادیو و تلویزیون را در کانون مطالعات خود قرار دهیم.
وی از پیگیری مطالعات علمی غرب بر روی تکنولوژی دیجیتال و مطالعات انتقادی خبر داد و تأکید کرد: تکنولوژی با مفاهیم خود و بستر فرهنگی غرب صاحب هویت شده است و باید پرسش شود این جریان جدید چه نسبتی با دین ما دارد و چگونه در قالب زیبایی شناختی ما ظهور پیدا می‌کند؛ آیا می‌توانیم قالب های غربی را به دین پیوند بزنیم.
کریم خان محمدی، هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم با بیان اینکه تبلیغات همایش به لحاظ رسانه ای قابل قبول بوده است، تصریح کرد: در همایش ها مقالات علمی-پژوهشی عمیقی ارائه نمی‌شود بلکه مقالاتی ارائه و سپس به یافته علمی تبدیل می‌شود. همایش ها ماهیت ترویجی دارند. بسیار شایسته است همایش ملی «دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین» در سال های آینده نیز پیگیری شود.
حجت الاسلام بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری نور در ادامه به همکاری با مراکز حوزوی حوزوی مانند انجمن مطالعات فضای مجازی، کارگروه حمایت از پژوهش های فضای مجازی، کمیته تصویب پایان نامه‌های مرتبط، ستاد راهبری رسانه در حوزه و... تأکید کرد.
حجت الاسلام رازی زاده عضو هیأت علمی دانشکده دین و رسانه پیشنهاد داد به مقالات دانشجویان که بیشتر جنبه آموزشی دارد در روز همایش به عنوان یک بخش تخصصی توجه شود.
صادق مرکبی عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما، از ضرورت پرداخت به مباحث حکمرانی رسانه ای، صنایع فرهنگی و مباحث کلی تر مرتبط به رسانه‌های مدرن و رسانه‌های نوین سخن گفت.
در ادامه جلسه، شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما با تشکر از اقدامات صورت گرفته و با بیان اینکه هم افزایی حوزه و دانشگاه در همایش «دین فرهنگ و رسانه‌های نوین» توسط دانشکده دین و رسانه اتفاق خوبی است، اظهار داشت: هم در همایش های خارج از کشور شرکت کردم و هم مقالاتی برای همایش های داخل ایران ارسال و در آن ارائه کردم؛ گاهی اوقات در ایران برای همایش ها کارکردهای نمایشی و حضور مسؤولین بیش از مباحث علمی مورد توجه قرار می‌گیرد و برخی از این همایش ها کاملا معکوس با همایش های جهانی است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در همایش های جهانی عالی ترین و بهترین مقالات برای چاپ در یک ویژه نامه قرار می‌گیرند اما در کشور ما مقالاتی که فرصت ارائه پیدا نکردند چاپ می‌شوند؛ مهم ترین وظیفه همایش باید گفتگو باشد و حول ارائه نویسنده نقدهایی ارائه می‌شود که به نتیجه‌های علمی ختم شود؛ فلسفه همایش ها این است که پژوهش علمی قبل از چاپ ارائه شود و پس از بازخوردگیری به یک متن علمی جدید تبدیل شود.
وی با تأکید بر اینکه هر همایش باید سؤال و مسأله داشته باشد، تصریح کرد: مقالات سفارشی می‌تواند مسأله‌های بسیار لازمی را حل کند و در تجربه‌های پیشین خروجی‌های خوبی داریم.
اسفندیاری با بیان اینکه لایحه‌های جدید دولت در سخنرانی پادشاه انگلستان قرائت می‌شود که در لایحه امسال افزایش قدرت دولت در تنظیم گری رسانه‌های نوینی مثل نتفلیکس مطرح شده است، گفت: فراهم کردن حمایت ها، تسهیلات و بودجه‌هایی برای رسانه‌های عمومی و حاکمیتی از مباحث طرح شده در قانون جدید انگلستان است؛ گفتگوی چالشی را دیده ایم در خصوص پیام رسان‌هایی که با استفاده از رمز نگاری کار می‌کنند و هیچ صورت رصدی ندارند و قبلا می‌توان رصد کرد اما امروز نمی‌توان رصد کرد؛ مباحث مهم دنیا به این سمت رفته است.
وی با بیان اینکه تنظیم گیری ساترا یکی از مسائل کشور است، تصریح کرد: دعواهای بخشی فرصت تنظیم گری را گرفته است و گاه فرصت هایی را مثل سیاست گذاری برای یک سکوی درحال رشد از ما گرفته است. مباحث مرتبط به حکمرانی، سیاست گذاری و تنظیم گری باید پررنگ تر شود و صرف مباحث نظری انتزاعی برای چنین همایشی توسط دانشکده دین و رسانه کافی نخواهد شد؛ توجه به این مقوله‌ها نیز ضروری است
وی در پاسخ به سخنانی که رسانه ملی را رقیب پلتفرم ها می داند تصریح کرد: رسانه ملی نهاد حکمرانی رسانه ای در کشور است؛ وزارت بهداشت نهاد تخصصی حکمرانی سلامت است و کسی نمی‌گوید که چون بیمارستان دارد نمی‌تواند در مورد بیمارستان‌های خصوصی تنظیم گری کند. چنین شبهه ای ذهن بسیاری از مسؤولین در سطوح بالا را درگیر می‌کند.
رئیس دانشگاه صداوسیما در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم ادبیاتی تولید شود که بسیاری از شبهاتی که گروه‌های ذی نفع مطرح می‌کنند حل شود؛ مشکلی نیست که از فرهنگ کسب سود شود اما باید در میدان فرهنگ، منطق فرهنگ حاکم باشد نه منطق سود؛ اگر قرار بود که در عرصه فرهنگی فقط سود مهم باشد لازم نبود که سکوهای بومی فعالیت کنند بلکه همان نتفلیکس می‌توانست ارائه خدمت کند.